W najnowszym badaniu Eurostatu przyjrzano się niektórym głównym problemom, jakie małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) oraz większe firmy napotykają przy rekrutacji specjalistów ds. technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT) – oraz jak wpływa to na wzrost gospodarczy i sytuację na rynku pracy. Wyniki badania wskazują na niekorzystny trend: 55% firm doświadczyło trudności w rekrutacji specjalistów ICT w ciągu 2019 roku. Ponadto MŚP częściej zmagały się z obsadzaniem wakatów w branży ICT. Jednak przyczyny takie jak brak aplikacji, brak odpowiednich kwalifikacji i wyższe oczekiwania dotyczące wynagrodzenia były podzielane zarówno przez MŚP, jak i ich większe odpowiedniki. Tendencje te wpłynęły na zatrudnienie, prowadząc do bardziej skomplikowanego lub nieudanego procesu rekrutacji.
Zmiany te nie tylko mogą mieć wpływ na konkurencyjność państw członkowskich UE – wpływają one również bezpośrednio na europejską zdolność do osiągnięcia celu, jakim jest 20 milionów specjalistów w dziedzinie ICT w UE do 2030 r., przedstawionego w komunikacie Komisji Europejskiej „Dekada cyfrowa”.
Ocena luki w umiejętnościach w przedsiębiorstwach
Dane dotyczące specjalistów w zakresie TIK – statystyki dotyczące wakatów trudnych do obsadzenia w przedsiębiorstwach zostały zebrane w ramach badania wykorzystania ICT i handlu elektronicznego w przedsiębiorstwach w 2020 r., mającego na celu lepsze zrozumienie obecnej luki w zakresie umiejętności w kilku wybranych sektorach gospodarki:
- Produkcja przemysłowa;
- Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i powietrze do układów klimatyzacyjnych; dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją;
- Budownictwo;
- Handel hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów samochodowych i motocykli;
- Transport i gospodarka magazynowa;
- Turystyka i zakwaterowanie;
- Informacja i komunikacja;
- Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości;
- Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna;
- Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca (z wyłączeniem „biur podróży, organizatorów turystyki i pozostałych usług związanych z rezerwacją”).
Analizie poddano zestaw umiejętności specjalistów w zakresie ICT w przedsiębiorstwach: badanie dotyczyło przedsiębiorstw UE, które zatrudniły specjalistów z różnego rodzaju umiejętnościami w zakresie ICT, które zorganizowały szkolenia w zakresie umiejętności dla swoich pracowników, a także odsetek działań lub projektów zlecanych na zewnątrz.
Definicja specjalistów w zakresie ICT stosowana przez Eurostat na potrzeby tego konkretnego badania to „pracownicy, którzy posiadają umiejętność rozwijania, obsługi i konserwacji systemów ICT i dla których ICT stanowią główną część ich pracy”: specjaliści będący przedmiotem tego badania odgrywają podstawową rolę w cyfrowej transformacji procesów biznesowych (e-biznes) i transakcji handlowych przeprowadzanych drogą elektroniczną (e-handel).
Ponad połowa badanych przedsiębiorstw ma problemy z obsadzeniem wakatów w branży ICT
Wyniki pokazują przede wszystkim sytuację, w której w 2020 r. 19% przedsiębiorstw UE będzie zatrudniać specjalistów ds. ICT, przy czym występują różnice między poszczególnymi sektorami: najwyższy odsetek odnotowano w sektorze informacji i komunikacji, w którym 72% przedsiębiorstw będzie zatrudniać specjalistów ds. ICT w 2020 r., następnie w sektorze „działalności profesjonalnej, naukowej i technicznej” (30%), w sektorze „energii elektrycznej, gazu, pary wodnej, klimatyzacji i zaopatrzenia w wodę” (26%) oraz w sektorze „nieruchomości” (23%). Sektor budowlany, z wynikiem 8%, reprezentował najniższy wskaźnik przedsiębiorstw zatrudniających specjalistów w zakresie ICT w tym okresie.
Odsetek dużych przedsiębiorstw zatrudniających specjalistów ds. ICT (76%) był w 2020 r. ponad 5 razy wyższy niż odsetek MŚP zatrudniających specjalistów ds. ICT (14%): sytuacja ta wynika również z trudności w znalezieniu odpowiednich specjalistów po stronie MŚP. W 2020 roku 8% przedsiębiorstw UE poinformowało, że w ciągu 2019 roku zatrudniło lub próbowało zatrudnić specjalistów ds. ICT, a 5% miało trudności z obsadzeniem tych wakatów. Ponadto 55% przedsiębiorstw w 2019 r. miało trudności z obsadzeniem tych wakatów: brak zgłoszeń, brak odpowiednich kwalifikacji i doświadczenia oraz wysokie oczekiwania płacowe należały do głównych czynników, które sprawiły, że rekrutacja była bardziej skomplikowana i/lub nie powiodła się. Ostatni wymieniony czynnik, oczekiwania płacowe, jest również jednym silnym elementem, który sprawia, że zatrudnianie specjalistów ICT jest bardziej skomplikowane dla MŚP, w porównaniu z dużymi przedsiębiorstwami.
Szkolenie siły roboczej i outsourcing: dwie strategie, aby nadążyć za transformacją cyfrową
Szkolenie siły roboczej w zakresie umiejętności ICT na wszystkich poziomach okazało się, choć jest to niezbędne narzędzie do radzenia sobie z transformacją cyfrową, trudną kwestią dla MŚP: w 2019 roku 20% przedsiębiorstw UE zapewniło szkolenia wszystkim swoim pracownikom w celu zwiększenia ich umiejętności związanych z ICT, 68% wśród dużych przedsiębiorstw, co było ponad czterokrotnie wyższe niż w przypadku małych przedsiębiorstw (15%). Odsetek przedsiębiorstw zapewniających szkolenia swoim specjalistom w zakresie ICT wahał się od 3% przedsiębiorstw w budownictwie do 51% w sektorze informacji i komunikacji. W 2019 roku 17% przedsiębiorstw UE zapewniało również szkolenia z zakresu ICT „innym zatrudnionym osobom”. We wszystkich sektorach gospodarki, z wyjątkiem sektora informacji i komunikacji, udział przedsiębiorstw zapewniających szkoleni pracownikom niespecjalistycznym był wyższy niż wskaźnik przedsiębiorstw zapewniających szkolenia specjalistom z zakresu ICT.
Jedną z konsekwencji luki kompetencyjnej i trudności w zatrudnieniu wykwalifikowanych specjalistów jest bardzo wysoki odsetek outsourcingu usług ICT, szczególnie w niektórych krajach UE, takich jak Cypr i Łotwa, gdzie outsourcing wynosi aż 84%. Udział przedsiębiorstw zlecających na zewnątrz swoją funkcję ICT osiągnął w 2019 roku 81% wśród dużych przedsiębiorstw, w porównaniu z 69% dla małych przedsiębiorstw. Z drugiej strony, dysproporcje między przedsiębiorstwami różnych klas wielkości były znacznie większe, gdy porównywano udział przedsiębiorstw, w których funkcje ICT wykonywali właśni pracownicy. O ile w 85% dużych przedsiębiorstw funkcje te były realizowane przez własnych pracowników, to w małych przedsiębiorstwach było tak tylko w 36%.
© Eurostat
(Brak głosów)