„Dzięki technologiom szkoła może skuteczniej odpowiadać na potrzeby nowoczesnego świata i dostosować się do wyzwań, jakie stoją przed nią w dzisiejszej rzeczywistości”.
1. Dlaczego szkoła przystąpiła do projektu „Lekcja:Enter”?
Przystąpienie I Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Kopernika w Radomiu do projektu „Lekcja:Enter” wypłynęło z chęci poszerzania swojej wiedzy przez zatrudnionych tutaj nauczycieli, którzy chętnie wdrażają narzędzia TIK do swojej codziennej pracy i ciągle szukają nowych rozwiązań w tym zakresie. Inicjatorem wzięcia udziału w projekcie była pani dyrektor Agnieszka Ścieglińska, która zwróciła uwagę na to, że w szkole podejmuje się wiele nowatorskich działań, jednak nie są one odpowiednio promowane.
Dzięki nawiązaniu współpracy w ramach przedsięwzięcia zainspirowała ona nauczycieli do poszerzania swoich horyzontów oraz dzielenia się zdobytymi umiejętnościami z innymi. Dzięki szkoleniom w trakcie trwania projektu oraz udziałowi w konkursie dla szkół biorących udział
w projekcie Lekcja:Enter – „Szkoła nowych możliwości. Konkurs dobrych praktyk wykorzystania technologii w nauczaniu”, szkoła może skuteczniej odpowiadać na potrzeby nowoczesnego świata i dostosować się do wyzwań, jakie stoją przed nią w dzisiejszej rzeczywistości.
2. Szczegółowy opis praktyki
Projekt „GESUNDES LEBEN” został zrealizowany w okresie nauki zdalnej we współpracy I Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Kopernika w Radomiu z trzema liceami w Polsce (Gąbin, Kraków, Lublin). Punkt wyjścia stanowiło pragnienie utworzenia sieci współpracy szkół Deutsch PLUS+, które obejmowane są patronatem Ambasady Niemiec w Polsce i Instytutu Goethego.
Do konkursu zgłoszono praktykę nauczania cyfrowego metodą projektu, która została wypracowana i wdrożona w jednej ze współpracujących szkół – w I LO w Radomiu. Projekt trwał od lutego do maja 2021 roku i uczestniczyło w nim w I LO w Radomiu 45 uczniów.
Faza inicjowania projektu (nauczyciel w roli mentora):
Na wstępie koordynator projektu przedstawił założenia projektu uczniom 3 klas (klasie pierwszej i dwóm klasom drugim): tematyczne centrum projektu stanowić będzie zdrowy styl życia, uczniowie będą „rywalizować” z uczniami pozostałych szkół w formie „Challenges” (merytorycznych wyzwań) oraz dowiedzą się, czy młodzież żyjąca w innych rejonach Polski ma takie samo spojrzenie na sprawy związane z w/w tematem, jak licealiści z Radomia.
Od strony glottodydaktycznej projekt zakładał także rozwój kompetencji komunikacyjnej
i międzykulturowej uczestników w zakresie zdrowego stylu życia. Uczniowie dowiedzieli się, że projekt będzie długofalowy i będą mieli możliwość nabyć również kluczowe kompetencje XXI wieku oraz tzw. umiejętności miękkie niezbędne w przyszłym życiu zawodowym. Po omówieniu założeń chęć udziału w projekcie zgłosiło 45 osób.
Faza wstępna projektu (nauczyciel w roli moderatora):
W kolejnym kroku uczniowie otrzymali zadanie opracowane przy pomocy aplikacji MYPOKECARD, które miało na celu określenie z ich perspektywy pojęcia: „zdrowy styl życia”. Uczniowie wybierali indywidualnie po 3 własne skojarzenia i umieszczali je w chmurze wyrazowej w aplikacji MENTIMETER. Ponadto każdy uczeń miał za zadanie wyszukać
w zasobach internetowych jedno zdjęcie (na licencji CC), które najlepiej odzwierciedlało jego skojarzenia. Zdjęcie należało wysłać do nauczyciela-koordynatora projektu.
Przekazując zadanie koordynator projektu zapoznał jednocześnie uczestników ze sposobem korzystania z wyszukiwarki internetowej z zachowaniem praw autorskich (do zdjęć) oraz
z wybranymi stronami internetowymi (typu PIXABAY), na których uczniowie mogli wyszukiwać zdjęcia w wolnych zasobach CC.
Nadesłane zdjęcia zgromadzono przy pomocy aplikacji CANVA w oddzielnych (dla każdej klasy) MOODBOARDACH. Podczas kolejnej lekcji kolaże zostały przedstawione i omówione
z uczestnikami: wskazano na wybrane przez uczniów 3 kręgi tematyczne: zdrowe odżywianie, zdrowy ruch, zdrowie psychiczne. Co ciekawe, takie same wybrali uczestnicy z innych szkół.
W fazie rozpoczynającej projekt podzielono uczniów (według ich preferencji) na zespoły projektowe (łącznie 13 zespołów), a w aplikacji MS TEAMS utworzono pokoje wirtualne, otwierając uczestnikom w ten sposób przestrzeń do współpracy online.
Dodatkowo już na tym etapie przygotowano za pomocą Google JAMBOARD współdzielone dokumenty (oddzielnie dla każdej klasy), w których uczniowie mieli gromadzić na liście dane netograficzne wykorzystanych źródeł.
Promocja projektu w środowisku:
Opracowano kilka sposobów na promocję projektu w środowisku szkolnym
i lokalnym. Były to: animacja przygotowana w aplikacji ANIMOTO; animacja opracowana przy pomocy STARWARSINTROCREATOR.KASELLABS.IO oraz informacja medialna przygotowana
w aplikacji CLASSTOOLS.NET. Przedstawiono 4 propozycje logo projektowego z 4 szkół
i w głosowaniu ogólnym (za pomocą strony internetowej naszej szkoły) wybrano logo projektu.
Faza zasadnicza – Challenge 1 (etap pracy projektowej sterowanej przez nauczyciela w I LO w Radomiu):
Faza ta rozpoczęła się zanim uczniowie otrzymali pierwsze wyzwanie: Challenge 1.
Ponieważ uczniowie nie wiedzieli, na czym będzie polegało zadanie, należało się na nie przygotować, by móc „przeżyć” w nowej sytuacji. Koordynator projektu opracował w aplikacji MYPOKECARD zadanie survivalowe:
Krok 1 SURVIVAL – SAMEMU: Uczestnicy zastanawiali się indywidualnie, co należy do survivalu językowego w zakresie zdrowego odżywiania. Następnie należało zanotować te słowa/wyrażenia, które zdaniem ucznia mogłyby mu pomóc w przeżyciu.
Krok 2 SURVIVAL – Z INNYMI: Razem jesteśmy silni: uczestnicy mieli wymienić się w grupie swoimi doświadczeniami i uzupełnić notatki. Zostali zachęceni do analizy i syntezy poprzez postawione pytania: Macie takie samo zdanie? Co jest najważniejsze?
W procesie tworzenia wspólnych notatek uczniowie wykorzystywali MS Word do redagowania tabeli dwujęzycznej, wzajemnie się wspierali i kontrolowali językowo.
W tej fazie pracy nad projektem oprócz zadania survivalowego koordynator projektu zapoznał też uczestników z danymi statystycznymi NJOY dotyczącymi rosnącej popularności diety bezmięsnej w grupie wiekowej uczestników mieszkających w Niemczech.
Po zapoznaniu się na stronie internetowej projektu z treścią zadania Challenge 1: Przygotuj plan zdrowego odżywiania na 5 dni (forma do wyboru: infografika, krótki film, wiersz, piosenka) nauczyciel zapoznał uczniów z aplikacją CANVA oraz wskazał na różnicę pomiędzy plakatem
a infografiką. Ponadto zachęcił do przygotowania prac niebanalnych.
Bardzo ważnym elementem dotyczącym przyszłych działań uczestników była zachęta koordynatora do poszerzenia horyzontów uczestników w zakresie zdrowego odżywiania
i tematycznego wyjścia przez nich poza grupę osób zdrowych oraz poza grupę rówieśników, do których mogliby mieć pierwsze skojarzenia. Uczniowie zgłębiali więc zagadnienie popularnych współcześnie diet wynikających często ze schorzeń chorobowych. Niebanalne znaczenie miała też znajomość tych zagadnień z perspektywy biologii i chemii. W grupach zdecydowali, na którą grupę odbiorców skierują swoją uwagę.
Uczniowie I LO w Radomiu w swoich pracach odnieśli się zatem do osób zdrowych w formie zrównoważonej diety, diety wg kolorów oraz do wegan, wegetarian, pescetarian, lactowegetarian, frutarian, flexitarian i do osób wymagających diety bezglutenowej. Na tym etapie korzystali
z aplikacji: CANVA, GIMP.
Faza zasadnicza – Challenge 2 (etap pracy usamodzielniającej działania uczniów w I LO w Radomiu):
Kolejne wyzwanie: Challenge 2 dotyczyło zagadnienia: Ruch to zdrowie! Przygotuj plakat, artykuł, wideo lub reklamę, w której zachęcisz do uprawiania sportu.
Na tym etapie projektu koordynator wystąpił w roli moderatora, wspierającego samodzielne
(w tym przypadku zespołowe) poszukiwania kierunku działania uczniów. Ponownie zachęcił do poszerzenia ich spojrzenia poza świat ludzi zdrowych i rówieśników oraz w razie potrzeby służył zespołom radą.
Uczniowie wymienili się w klasach informacjami na temat aplikacji, które znają oraz z których mogliby skorzystać przy wykonaniu zadania. Nauczyciel natomiast zachęcił do wykorzystania innych aplikacji, niekoniecznie tych znanych uczniom z wcześniejszych doświadczeń. W ten sposób inspirował uczestników do wychodzenia poza granice swoich możliwości.
W realizacji zadania Challenge 2 uczniowie I LO w Radomiu skoncentrowali się na grupie osób zdrowych, ale także na osobach z niepełnosprawnością fizyczną, z niepełnosprawnością umysłową, seniorach, czy osobach z insulinoopornością. Do stworzenia wideo, plakatów multimedialnych, reklamy i artykułu wykorzystali aplikacje: ANIMOTO, FILMMAKER, GIMP, CANVA.
Faza zasadnicza – Challenge 3 (etap pracy samodzielnej uczniów w I LO w Radomiu):
Po zapoznaniu się na stronie internetowej projektu z wyzwaniem Challenge 3: Zadbaj o zdrowie
w okresie pandemii! Forma do wyboru: infografika, gra, komiks, recepta z 10 sposobami uczniowie I LO w Radomiu zgłębili w zespołach zagadnienie zdrowia psychicznego i zespołowo decydowali, która grupa docelowa znajdzie się w centrum ich zainteresowań.
W czasie tej fazy projektu nauczyciel pełnił rolę mentora. Na tym etapie uczniowie nie potrzebowali bowiem już inspiracji od nauczyciela ani zachęty do przekraczania własnych ograniczeń, umieli współpracować w zespołach i podejmować własne decyzje. Śmiało
i z przyjemnością samodzielnie pracowali nad wykonaniem zadania.
W wyzwaniu Challenge 3 uczniowie I LO w Radomiu odnieśli się do: osób żyjących w izolacji wywołanej pandemią (w tym rówieśników), do osób znajdujących się w trudnościach emocjonalnych (w tym w depresji), zgłębili istotę znaczenia snu dla zdrowia psychicznego. Przygotowali: komiksy własnoręczne, komiksy w wersji digital, infografiki oraz poradniki. Skorzystali m.in. ze znanej już sobie doskonale aplikacji CANVA, stosując jej kolejne możliwości.
Faza zasadnicza – Challenge 4 (etap pracy samodzielnej uczniów w I LO w Radomiu ukierunkowany na współpracę z innymi szkołami):
Wyzwanie Challenge 4 miało zostać opracowane przez uczniów I LO dla pozostałych uczestników projektu. Na wstępie uczniowie zostali poproszeni przez koordynatora o przemyślenie na kolejną lekcję, jakie wyzwanie chcieliby rzucić pozostałym szkołom. Warunkiem było uwzględnienie
w wyzwaniu wszystkich 3 dotychczas opracowanych tematów projektowych. W ten sposób praca nad wyborem i sformułowaniem zadania została rozpoczęta zanim uczniowie spotkali się
online w klasach.
W kolejnym kroku w poszczególnych klasach podjęto wspólne decyzje, które z zaproponowanych zadań (tylko 1 zadanie) zostanie przedstawione do wyboru pozostałym uczestnikom projektu
w I LO w Radomiu. W ten sposób spośród 3 klas wybrano 3 propozycje do głosowania. Głosowanie przeprowadzono z wykorzystaniem aplikacji MENTIMETER i wybrano najciekawszą propozycję zdaniem uczniów: Gdzie w Twoim mieście możesz zdrowo zjeść, zdrowo się poruszać i odzyskać równowagę psychiczną? Przedstaw 3 ulubione miejsca. P.S. Nie zapomnij przy tym o osobistej perspektywie 😊. Do wyboru formy: krótki film, osobisty plan miasta, infografika.
Po dokonaniu wyboru zdecydowano, w jakiej aplikacji przygotowane zostanie wyzwanie. Podjęto decyzję, że forma zadania powinna być ciekawa, trójwymiarowa, więc zadanie opracowano
w formie prezentacji mobilnej korzystając z MS PowerPoint.
Faza podsumowania pracy projektowej:
Wśród wszystkich uczestników projektu przeprowadzono ankietę, której celem było określenie konkretnych efektów wielotygodniowej współpracy uczniów w formie pracy projektowej. Ankietę przygotowano za pomocą Formularzy Google. Zawierała m.in. pytania zamknięte dotyczące poszczególnych zasad pracy metodą projektu, kompetencji XXI w. oraz wdrażania narzędzi TIK.
Uczniowie udzielili następujących odpowiedzi na pytanie otwarte:
- Najbardziej podobała mi się współpraca i możliwość rozwinięcia umiejętności językowych.
- Podobała mi się różnorodność pomysłów oraz treści zawartych w pracach.
- Praca zespołowa, poznawanie nowego słownictwa, komunikacja i nowe umiejętności cyfrowe.
- Uważam, iż było super, nie mam żadnych zastrzeżeń i chętnie będę uczestniczył
w kolejnych projektach. - Najbardziej podobało mi się to, że poprzez udział w projekcie dowiedziałam się wielu ciekawych rzeczy dotyczących np. zdrowego odżywiania. Myślę, że zdobytą wiedzę
z powodzeniem wykorzystam w najbliższym czasie. - Trzeba było myśleć kreatywnie i niekonwencjonalnie, to mi się podobało.
- Podobał mi się fakt, iż mogliśmy wyzwolić swoją kreatywność.
- Rozwijanie umiejętności językowych, poszerzanie wiedzy, współpraca z innymi.
- Metody zachęcają do regularnej pracy.
- Realizacja projektu.
- Skupianie się na dokładnych przykładach, a nie na ogóle tematu.
- Podobało mi się to, że mogliśmy odebrać tematy na swój własny sposób, przez co każda praca była od siebie różna.
- Tematyka była bardzo aktualna i pozwoliła bardzo poszerzyć zakres słownictwa.
- Praca w grupach, praca z innymi regionami Polski, ciekawa tematyka.
- Rozszerzyłabym możliwość wyboru – do każdego challenge’u były określone formy realizacji do wyboru, mogłoby być ich więcej albo mogłyby być nieokreślone (większe pole do popisu kreatywnością).
- Najlepiej jakby nie był tylko online, fajnie byłoby spotkać uczniów z innych szkół biorących udział w projekcie.
- Najbardziej podobała mi się współpraca w grupie i poznawanie nowych stron i aplikacji, narzędzi, które będę mogła wykorzystać do nowych projektów.
- Podobała mi się praca zespołowa, co wpłynęło na większą integrację.
- Myślę, że obecny system w projektach był bardzo skuteczny i podobał mi się. Nic bym nie zmieniała.
- Wszystkie podjęte działania bardzo mi się podobały. Szczególnie projekty video oraz praca w terenie 🙂
- Ciekawe tematy.
- Najbardziej podobała mi się możliwość rozwijania umiejętności kreatywnych.
- Współpraca, wspólne wymyślanie prac, poznawanie języka, możliwość komunikacji.
- Najbardziej podobało mi się, że mimo pandemii daliśmy radę coś fajnego stworzyć oraz czegoś nowego się nauczyć.
- Bardzo podobał mi się sposób realizacji projektu przez autorów.
- Bardzo podobała mi się tematyka.
- Współpraca z rówieśnikami bardzo mi się podobała, kontakt z nimi i przy okazji nauka języka.
- Podobało mi się to, że można było zobaczyć efekty pracy uczniów z innych szkół, podobała mi się opcja wyboru formy pracy (plakat, film…).
- Rozwijanie kreatywności.
- Bardzo podobało mi się robienie infografik.
- Podobało mi się to, że prace wymagały od nas dużo kreatywności, przez co rozwinęłam się.
Efekty:
Nauczyciel-koordynator przedstawił projekt podczas regionalnej konferencji MSCDN w Radomiu „Innowacyjność i dwujęzyczność drogą do sukcesu szkoły” w dniu 19.03.2021 r.
Projekt został zamieszczony jako przykład dobrej praktyki na stronie Instytutu Goethego w Polsce – www.goethe.de .
Projekt został przedstawiony wśród innych zrealizowanych projektów podczas uroczystej ogólnopolskiej gali sieci współpracy szkół Deutsch PLUS+, która odbyła się online w dniu 22.06.2021 r.
Informacje organizacyjne:
Co kilka tygodni pojawiało się nowe wyzwanie. Przeznaczano po 15 minut na omówienie w czasie lekcji w klasie, odbywały się też spotkania indywidualne z grupami oraz spotkania indywidualne
z liderami (tzw. punkty fiksacyjne – niem. Fixpunkte podczas pracy projektowej). Po każdej fazie miało miejsce podsumowanie pracy zespołowej. Uświadamiano uczestnikom, jakie umiejętności
i kompetencje nabywali na danym etapie pracy projektowej. Określano słabe i mocne strony,
a w razie potrzeby wdrażano usprawnienia. Po każdym Challenge analizowano wspólnie prace wszystkich uczestników projektów. W trakcie realizacji projektu kilkukrotnie przypominano
o zachowaniu praw autorskich.
Równolegle odbywała się także recenzja cyfrowa dokumentów w formie PDF. Nauczyciel udzielał uczniom wskazówek technicznych, za pomocą jakich narzędzi konwertować pliki oraz jak łączyć pliki pdf w jeden dokument.
Ponadto nauczyciel zgromadził zgody rodziców uczniów niepełnoletnich na udział w projekcie.
3. Jakim potrzebom jakich grup odpowiadał projekt?
Projekt był skierowany do uczniów szkoły ponadpodstawowej uczących się języka niemieckiego (projekt w języku niemieckim) w wymiarze dwóch godzin tygodniowo. Udział
w projekcie umożliwił naukę, która odbywała się poza sztywnymi ramami lekcji. Istotną potrzebą, na którą zorientowane było nauczanie cyfrowe było nauczanie międzyprzedmiotowe rozumiane jako CLIL, w tym przede wszystkim edukacja zdrowotna i promocja wśród młodzieży zdrowego stylu życia, zarówno w sferze fizycznej i psychicznej.
Ważnym uzasadnieniem do wdrożenia działań projektowych był fakt, że nauczyciel-koordynator dostrzegł gotowość uczniów do korzystania z otwartych form nauczania (praca metodą projektu była jedną z wykorzystywanych form) oraz chęć poznawania nowych narzędzi TIK. W trakcie projektu urządzenia i aplikacje stały się środkiem służącym do zdobycia informacji oraz stworzenia „cyfrowego (arcy)dzieła”. Koordynator unaocznił też uczniom zalety pracy nad „poważnym”, długoterminowym projektem. Dzięki nauce tą aktywną metodą mogli nabyć umiejętności niezbędne na rynku pracy oraz kompetencje XXI wieku. Nabyte: wiedza, kompetencje i umiejętności, a także wykształcone postawy etyczne i prospołeczne zaspokoiły potrzebę integrowania nauki języka z funkcjonowaniem w społeczeństwie.
Możliwość porównania własnego spojrzenia na tematykę projektu z perspektywy innych jego uczestników stała się dla uczniów inspiracją do wyjścia poza strefę własnego komfortu. Dodatkowo uczniowie silnie odczuwali potrzebę autonomii i kreowania wartościowych rzeczy, co jest charakterystyczne nie tylko dla ich wieku, ale generowane było dodatkowo trudnym okresem izolacji w czasie nauki zdalnej.
Ponadto w okresie nauki na odległość istniała w uczniach silna potrzeba komunikowania się
z rówieśnikami. Uczniowie chcieli i musieli się ze sobą komunikować, wspólnie pracować (np. na współdzielonych dokumentach), szukać rozwiązań, które pomagały im zrealizować wspólny cel. Fakt, że uczniowie I LO w Radomiu współpracowali z uczniami z innych miejscowości
w Polsce, stworzył namiastkę wyjścia poza dom, poza miejsce zamieszkania, w sposób wirtualny
i w rzeczywisty, co z kolei umożliwiło tworzenie dobrostanu psychicznego uczestników.
Często młodzież nie zwraca uwagi na inne grupy społeczne, szczególnie na osoby starsze lub dotknięte chorobami, niejako wykluczone poza margines społeczny. Młodzież ze szczególną uwagą dostrzegła, a następnie z troską i szacunkiem skoncentrowała się na potrzebach innych grup społecznych. Udział w projekcie umożliwił więc niejako dostrzeżenie innych środowisk,
w tym cennych relacji międzypokoleniowych.
4. Wykaz osób koordynujących projekt
mgr Teresa Ciepły – nauczyciel germanista w I Liceum Ogólnokształcącym im. Mikołaja Kopernika w Radomiu, koordynator, inicjator, mentor, moderator, przewodnik, ewaluator projektu
Współpraca międzyszkolna:
mgr Iwona Tekielak – IX Liceum Ogólnokształcące im. Zygmunta Wróblewskiego w Krakowie
mgr Magdalena Kosior-Szychiewicz – Międzynarodowe Liceum Paderewski w Lublinie
mgr Marzena Sosińska – Liceum Ogólnokształcące w Zespole Szkół im. Stanisława Staszica
w Gąbinie
5. Linki do multimediów w sieci
Wizualizacja w aplikacji PADLET dedykowana projektowi „GESUNDES LEBEN – nauczanie cyfrowe metodą projektu” w I LO w Radomiu (wdrażanie aktywnej metody nauczania wspieranej TIK, wypracowanej i wdrażanej podczas lekcji)
https://padlet.com/deutschisteasy123/28tu0kym0gbenh38
Strona internetowa dedykowana projektowi
https://deutschplus.weebly.com/
Projekt wśród przykładów dobrych praktyk na stronie Instytutu Goethego w Polsce
https://www.goethe.de/ins/pl/de/spr/eng/dep/pfs/projektinitiative.html#i7019195
Wizualizacja PADLET – nauczanie cyfrowe realizowane podczas lekcji różnych przedmiotów
w I LO w Radomiu
https://padlet.com/tcieply22/hh2fbp3zooq1h7on
